De kopermijn van Falun
Ik bezoek vandaag de beroemde kopermijn van Falun en rijd met onderbrekingen door naar een mooie overnachtingsplek in de buurt van Sörljusne.
Feest
Vannacht een korte nacht gehad. Vrijdagavond, begin van het weekend, er moet dus feestgevierd worden. In een nabijgelegen bar is er life muziek aangekondigd. In Falun zijn dat om voor de hand liggende redenen niet de meest getalenteerde wereldbands die uitgenodigd worden.
Het betreft een zanger die zichzelf op gitaar begeleidt en repertoire brengt met muziek uit de jaren ’60 en ’70 van de vorige eeuw. Kan op zich aardig zijn maar waarom moeten de met minder talent bedeelde zangers die niet altijd erg zuiver zingen (zeg maar vals) altijd het meeste uithoudingsvermogen hebben? Hij brengt ca. 6 sessies van 30 minuten met steeds een pauze van 10 minuten. De pauzes waren fantastisch!
Falu Gruva
De Falu Gruva is een kopermijn die al bijna 1.200 jaar oud is. Voor het eerst (rond 800) werd er dankzij een geit koper gevonden. Toen die met zijn hoorns over de grond schuurde kwam er een soort rode grond naar boven. Er werd gelijk verondersteld dat dat wel eens belangrijk kon zijn. En dat was het ook. De mijn is uiteindelijk pas in 1992 gesloten. Trots wordt vermeld dat er in die 1.200 jaar ‘slechts’ 800 doden waren te betreuren. Dat komt neer op nog geen dode per jaar. Maar ja, 800 is dan toch wel weer heel veel.
In de 17e en 18e eeuw zorgde de mijn er voor dat de regio het belangrijkste industriegebied van Zweden werd. Maar in de 19e en 20e eeuw sloeg het verval snel toe. Vergelijkbaar met ons Zuid Limburg waar de neergang van de mijnindustrie zich nog steeds laat gelden. De aanwezigheid van de mijn verklaart de vele industriële stadjes die ik gisteren tegenkwam tijdens mijn rit naar Falun en waarschijnlijk is het verval van deze stadjes ook te verklaren door de sluiting van de mijn.
Een belangrijk bijproduct van de kopergroeve is het pigment dat aan de grond onttrokken wordt waarmee de verf gemaakt wordt waarmee een heel groot gedeelte van de zo bekende Zweedse houten huizen en gebouwen geverfd worden.
De mijn omvat een mijn in dagbouw en een ondergrondse mijn. Omdat ik al over een paar uur in Gävle moet zijn om mijn gastank te laten vullen lukt het me helaas niet om de excursie mee te maken van de ondergrondse mijn. Maar er is een wandeling uitgezet rond de dagbouwgroeve die goed bewegwijzerd is en van alle gebouwen rond de groeve een duidelijke uitleg geeft. Hier zie je weer hoe belangrijk het is dat een dergelijk industrieel monument door Unesco erkend is. Want zoals tijdens mijn vorige reizen al ervaren is, is het Unesco-predicaat een garantie dat een bezoek altijd zeer de moeite waard is.
De groeve op zich is indrukwekkend met steile wanden en zig-zag wegen naar beneden om de grondstoffen op te halen. Aan de rand van de groeve staan tal van gebouwen die een goed inzicht teven over het functioneren van de ondergrondse mijn.
Zo zijn er ‘wielhuizen’ te zien die vaak in twee gedeelten zijn opgedeeld. Het natte gedeelte waarmee een gigantische waterrad een as aandrijft die in het droge gedeelte een hijsinstallatie aanstuurt die via een soort lift manschappen, goederen en afval naar beneden en naar boven brengen. Daarnaast staat dan een klein huis waar vanuit de hijsinstallatie bediend kon worden.
Voorts zijn er woningen en verblijflokalen voor de mijnbouwers te zien die voor een klein gedeelte op de grond van de mijn zelf woonden. In de stad Falun zijn nog meerdere wijken in tact gebleven met mijnwerkerswoningen.
Kortom zeer de moeite waard dit bezoek en aan iedereen aan te raden.
Propaangas
Voorts rijd ik door naar Gävle nadat de regen weer met bakken uit de hemel komt. Ook de temperatuur houdt niet over: 14 C.
In Gävle rijd ik vrij makkelijk naar de vullocatie voor propaangas. Ik verwachtte er een geblakerd gebouw aan te treffen omdat er een paar maanden geleden een niet geringe explosie zou hebben plaatsgevonden. Maar nee, zo hoor ik van de beheerder, dat was in Stockholm. Hier kan dat niet gebeuren want alles is hier tip top in orde. Ik heb mijn twijfel want het vulstation is gehuisvest in een ijzeren zeecontainer. Maar goed, zonder knallen is mijn tank weer vol en geïnstalleerd in het gascompartiment dankzij de hulp van een vriendelijke beheerder van deze vullocatie.
Gävle
Na een lunch rijd ik verder naar de binnenstad van Gävle en daarna naar Bergby en Söderhamn. Gävle lijkt mij een leuke plaats met een mooi centrum en fraaie 19e-eeuwse gebouwen en veel parken en plantsoenen. Maar inmiddels regent het weer zo hard dat ik het niet waag me hieraan over te geven. Jammer. Ik vertrek dus uit Gävle richting Söderhamn.
Een vroege overnachtingsplek
Maar zo ver kom ik niet. De regen maakt me slaperig en het lijkt me niet verantwoord zo door te rijden. Dan maar een vroege zoektocht naar een overnachtingsplek (het is inmiddels bijna 16.00 uur) en die vind ik aan de rand van een meer nabij Sörljusne op een visstek van de plaatselijke visvereniging. Op een bord aan de rand van het meer staat dat er crocks zijn. Nu laat het Zweeds zich in het algemeen makkelijk vertalen naar het (veramerikaanst) Nederlands. Maar ze willen me toch niet wijsmaken dat er krokodillen in dit meer zitten?
Reacties