Camperreis Ierland: Dag 36: Dublin

Dublin nog een keer

Vandaag breng ik weer in Dublin door met een bezoek aan de tentoonstelling over The Book of Kells, de wereldberoemde Long Room van de bibliotheek van het Trinity College en een bezoek aan The National Gallery. De foto’s in het blog van vandaag zijn niet heel goed. Ik moest ze dan ook onder niet ideale omstandigheden maken. (36 km)

Naar Dublin

Als ik wakker word regent het weer eens keihard. Als het aan het einde van de ochtend droger wordt neem ik weer de bus naar het centrum van Dublin.

De bus doet over ca. 12 km. ongeveer een uur. Het verkeer in en om Dublin is vrij chaotisch. Er zijn steeds meer files naarmate ik de stad nadert. In Dublin zelf is het kruip door sluip door om op je bestemming te komen ondanks het feit dat bijna alle straten eenrichtingverkeer kennen. Maar een oude stad als Dublin is  niet op dit grote verkeersaanbod afgestemd. Echter niemand maakt zich er erg druk om. Geen agressie, geen getoeter, geen nerveus verkeersgedrag. Het zal wel gewenning of het karakter van de Ier zijn. Of beide.

Wat me opvalt, en het tekent weer de vriendelijkheid en de wellevendheid van de Ier, is dat iedereen die uitstapt  uit een bus (en dat is vijf meter van de chauffeur verwijderd), de chauffeur met stem en gezwaai bedankt alsof het een vriendendienst betreft.

The Book of Kells en mijn vroegere werk

Na gisteren weet ik een beetje de weg binnen het centrum en ik kan gelijk naar Trinity College doorlopen waar ik de tentoonstelling over The Book of Kells wil bezoeken. Het is me gisteren zowaar gelukt om via een zwakke internetverbinding toch een kaart te bestellen.

Ik ben met name in The Book of Kells geïnteresseerd omdat ik in het grijze verleden de geschiedenis van het boek gedoceerd heb. Daar waren slechts 20 lesuren voor gereserveerd dus meer dan een globale behandeling van de soorten boeken die door de tijd heen ontstaan zijn had ik niet. Maar  bij iedere soort heb ik een voorbeeld nader uitgewerkt in een dubbelcollege. Voor de geïllumineerde handschriften heb ik toen o.a. voor het Book of Kells gekozen.

Het unieke van The Book of Kells

The Book of Kells is een fantastisch geïllumineerd manuscript, een evangelieboek dat rond 800 gemaakt is. Het bijzondere aan dit boek is dat het zeer intensief geïllustreerd is; een soort horror vacui avant la lettre. De versierde letters en de tekeningen zijn zeer gedetailleerd; een waar millimeterwerk. Even bijzonder is het dat geen enkele versiering zo maar gemaakt is. Alle details hebben een iconografische betekenis. Daarnaast is het vrij moeilijk om de tekst te kunnen lezen. Uiteraard moet je het Latijn beheersen maar je moet ook een speurdersoog hebben omdat veel woorden in de drukke illustraties verborgen zitten. Als voorbeeld volgt hier de eerste bladzijde van het evangelie volgens Johannes.

 

De tekst en de illustraties

Het betreft hier de eerste zin van het evangelie van Johannes: In Principio Erat Uerbum et Uerbum (In de beginne was het woord en het woord [was God]). Op het eerste gezicht is het vrijwel niet te ontcijferen. Maar in een van de afbeeldingen heb ik de tekst uitgelicht zodat je deze beter kunt vinden. De moeilijkheid is vaak dat er veel fouten in de teksten werden gemaakt. Dat letters soms een andere klank hadden; de U stond bij voorbeeld voor de V. Daarnaast kwam de illuminator aan het einde van een bladzijde of regel vaak ruimte te kort en werden letters opeen gepakt en over elkaar heen geschreven. zoals bij ‘Uerbum et Uerbum’. Soms werden de letters omgekeerd weergegeven vanwege het esthetisch effect.

Geen detail van een illustratie was zonder betekenis. Voor wat betreft de vele kruistekens is de betekenis duidelijk. Maar bij voorbeeld de veel voorkomende (abstracte) slangenmotieven staan voor de herrijzenis van Christus. De slang ontdoet zich immers ook van zijn huid en krijgt een nieuwe huid.

Enkele andere bladzijden

Hierboven tref je in de fotogalerij nog enkele voorbeelden van bladzijden en details aan: 1. Bladzijde uit het evangelie van Johannes. 2. Bladzijde met de vier evangelisten. 4. Bladzijde over de geboorte van Christus. 5. Jezus op de Olijfberg. 6. Bladzijde uit het evangelie van Mattheus. 7. Bladzijde uit het evangelie van Marcus.

De tentoonstelling

Op mijn voorlaatste reis naar Schotland heb ik het eiland Iowa bezocht alwaar men begonnen is met het maken van dit boek. Doordat het voor de monniken te gevaarlijk werd in Schotland zijn ze verhuisd naar Ierland waar ze het manuscript afmaakten.

De korte tentoonstelling is heel goed gemaakt. Daar kan het National Museum een voorbeeld aan nemen. Er wordt aandacht besteed aan dit soort evangelieboeken, de manier waarop het Book of Kells gemaakt is, de iconografie van de prachtig versierde bladen en het materiaal (vellum en pigmenten) waarvan en waarmee het boek gemaakt is. En dat alles wordt in de context van die tijd geplaatst.

Daarna mag je naar de ruimte waarin The Book of Kells te bezichtigen is. Uiteraard kun je niet zelf een beetje door het boek bladeren want het manuscript wordt onder streng geconditioneerde omstandigheden bewaard. Slechts één maal in de acht weken wordt er een nieuwe bladzijde getoond.

Het is natuurlijk jammer maar volstrekt vanzelfsprekend dat je zelf niet door het boek mag bladeren. Maar het zien van deze verluchte bladzijden heeft bij mij bijna hetzelfde effect als in het voorjaar de mozaïeken van Ravenna.

De Long Room van Trinity College

Als slot van deze tentoonstelling kun je de Long Room van Trinity College bezoeken.

Het is een van de mooiste en belangrijkste bibliotheken ter wereld. Het bevat een collectie van ruim 22.000 oude banden. Er is een centrale middenruimte met aan de zijkanten nissen waar de boeken opgeslagen zijn.

Aanvankelijk bestond de bibliotheek uit één etage. Wegens ruimtegebrek werd er al spoedig een tweede etage bovenop geplaatst met hetzelfde grondplan. De ruimte wordt afgesloten met een prachtig houten tongewelf.

The National Gallery

In de middag loop ik naar The National Gallery (een soort Rijksmuseum voor Ierland). Het museum is gevestigd in een min of meer geslaagde combinatie van een oud gebouw en een nieuwe aanbouw. Maar belangrijker dan het gebouw is uiteraard de collectie. En die is heel verrassend. Er is uiteraard aandacht voor de Ierse schilders waarvan Yates (inderdaad de broer van de beroemde dichter) een belangrijke vertegenwoordiger is voor de nieuwe tijd.

Bijzonder is het, ondanks het feit dat Ierland een eiland is, dat de invloeden vanuit Europa duidelijk zichtbaar zijn. Wellicht met uitzondering van de schilderijen die over de eigen geschiedenis gemaakt zijn. Die zijn zeer figuratief en realistisch geschilderd en zijn nauwelijks beïnvloed door andere kunststromingen.

Maar ik was wellicht nog meer verbaasd door de goede kwaliteit van de moderne internationale schilderkunst die in dit museum te bewonderen is. Schilderijen van heel veel beroemde kunstenaars waren vertegenwoordigd en daardoor krijg je een heel evenwichtig beeld van de moderne internationale schilderkunst. Wat te denken van Degas, Gris, Picasso, Monet, Goya, Sisley, Mondriaan om maar enkelen te noemen.

Ook de Grand Gallery was interessant om te bekijken. Er hingen werken van door de hele kunstgeschiedenis heen maar alle hadden op de een of andere manier een relatie met Ierland. Een creatief idee om de internationale kunst te relateren aan Ierland.

Als ik de National Galery verlaat rijd ik met de bus terug naar mijn overnachtingsplaats. Toch weer te veel gelopen en behoorlijk wat pijn aan de heup. In de camper aangekomen merk ik dat de inverter niet werkt maar de accu zit behoorlijk vol dus ik zal dat probleem thuis wel oplossen.

Delen met je netwerk?
(Visited 142 times, 1 visits today)