Camperreis Spanje dag 63; van Toledo naar Escorial
El Escorial
Vandaag op de 63e dag van de Camperreis Spanje reis ik ongeveer 100 km naar het noorden. Ik bezoek het Real Monasterio de San Lorenzo de el Escorial, Kortweg het Escorial genoemd. En daarmee is de gehele dag gevuld. Ik overnacht iets ten zuiden van El Escorial.
lIk ben vanochtend wat later wakker geworden want ik kon gisterenavond nog tot laat, of liever gezegd vroeg, buiten zitten en lezen. Na ontbijt, douche, de camper schoonmaken en water lozen en innemen ga ik op weg in noordelijke richting. Ik wil vandaag het Real Monasterio de San Lorenzo de el Escorial bezoeken (het Escorial). Het is een rit van iets meer dan 100 km maar daar doe je in Spanje toch al snel 2 uur over.
De route naar het Escorial is niet heel erg boeiend. Veel landbouwgebied en naarmate je Madrid nadert zie je dat de welvaart toeneemt. Relatief veel luxe huizen en zeker geen armoedige krotten. In een van de voorsteden van Madrid waan ik me bijna in Nederland: Rijtjeshuizen, Gezinswoningen, Twee onder één kap.
Een 25 km voor het Escorial wordt het landschap boeiender omdat je zicht hebt op de besneeuwde toppen van de Sierra de Guadaramma. Als ik koffie wil zetten rijd ik een zijweg in en kom ik bij een stuwmeer met een prachtig uitzicht op deze bergketen. Omdat ik vrees dat het in de buurt van het Escorial lastig zal zijn om een goede overnachtingsplek te vinden besluit ik om vanavond hier naar terug te rijden.
Real Monasterio de San Lorenzo de el Escorial
Rond 12.00 uur kom ik in het plaatsje El Escorial aan. Bij het station op nog geen kilometer afstand van het Monasterio is een grote parkeerplaats waar ik de bus kan parkeren. Tot mijn verbazing is dat gratis.
Ik vraag aan een vrouw die bij het busstation staat te wachten hoe ik naar het Monasterio moet lopen. Ze kijkt me met grote ogen aan en maakt mij duidelijk dat dat niet te doen is. Veel te steil. En ze geeft met haar arm aan welk een steile hoek ik moet nemen. Tevens maakt ze in gebaar duidelijk dat ik waarschijnlijk half dood zal aankomen na deze barre onderneming. Nee, ze weet wat beters. Er staat een bus klaar die mij bijna voor de deur van het Monasterio afzet. Ik volg haar wijze raad op. In nog geen 10 minuten is de bus op zijn eindbestemming en inderdaad ging de weg behoorlijk steil omhoog.
Terugdenkend aan de toeristische stroom die Toledo gisteren te verwerken kreeg vrees ik het ergste bij het Escorial. Maar het tegendeel is waar. Op het grote voorp[ein van het Escorial staat slechts een handjevol mensen terwijl ik me van foto’s herinner dat het er vaak vol staat. Even denk ik dat het gesloten is maar nee hoor ik kan gelijk naar binnen doorlopen. Tijdens mijn bezoek is het zo stil dat ik heel vaak de enige bezoeker ben in een van de vele zalen die te bezoeken zijn.
De mensen die de bagage doorlichten en de kaartjesverkopers hangen verveeld rond hun werkplek. De kaartverkoopsters die mijn rijbewijs controleert of ik recht heb op korting ziet dat ik gisteren jarig was en feliciteert mij alsnog met deze dag. Ik huur ook een audio-tour die achteraf gezien geweldig was. Heel duidelijk en goed voorzien van afbeeldingen.
Over afbeeldingen gesproken: je mag geen foto’s maken in het Escorial en er wordt streng op gehandhaafd. In bijna iedere ruimte is er wel een onverlaat die toch foto’s wil maken (zoals ik in het begin) maar dat leidt dan onmiddellijk tot het uitroepen van: ‘No pictures’. Dus het wordt een wat kale post vandaag met slechts een paar foto’s.
Het Escorial is rond 1575 gebouwd in opdracht van Philips II als herinnering aan het feit dat Spanje de Fransen in de Nederlanden verslagen heeft.
Het is een opluchting om eens af te zijn van de overdadige gotische architectuur. Het Escorial heeft een beetje een Renaissancistische inslag. Het ziet er streng uit en is helemaal uit graniet opgetrokken zonder veel versieringen. Daardoor heeft het niet bepaald een uitnodigend karakter, Het is een groot complex, ca. 200 bij 200 meter. Je kunt er drie functies aan toekennen: paleis, klooster en mausoleum.
De bibliotheek
Een van de eerste ruimtes die ik bezoek is de indrukwekkende bibliotheek. Het is een langgerekte ruimte met aan beide kanten boekenkasten die gevuld zijn met in leer gebonden boeken. Vrijwel alle goud op snee. En juist niet de ruggen van de boeken maar de goud op snee kant van de boeken zijn naar het publiek gericht. Een gewelfd plafond is geheel voorzien van plafondschilderingen. Het is in zeven segmenten verdeeld die de zeven wetenschapsgebieden allegorisch weergeven.
Aan het begin en het einde van de bibliotheek zijn dan nog de filosofie en de godsdienst weergegeven. In het midden staan diverse wetenschappelijke instrumenten opgesteld. De bibliotheek toont dat Philips II voor zijn tijd heel goed opgeleid was en veel belangstelling had voor wetenschap en kunst. Maar deze renaissancistische eigenschappen gingen uiteraard wel gepaard met de overtuiging dat het roomskatholicisme de ware godsdienst was. Had hij het maar bij het eerste gelaten dan was de wereld veel ellende bespaard gebleven.
Het paleis van Philips II
Ik bezoek ook het paleis van Philips II. Het valt op dat zijn privé vertrekken uiterst sober zijn en de indeling van zijn woongedeelte doet sterk denken aan het woongedeelte waarin zijn vader Karel V leefde in het klooster van Yuste (zie blog van een paar dagen geleden). Ook Philips II had een slaapkamer die grensde aan de kerk en vanuit zijn bed had hij net als zijn vader uitzicht op het hoofdaltaar. Zijn werkkamer was uiterst eenvoudig. En net als zijn vader leed hij aan reuma en had daarvoor een speciale stoel laten maken om de pijn te verzachten.
De overige ruimtes waarin de ontvangsten plaatsvonden waren aanzienlijk luxer van aard. Heel veel kunst van voornamelijk Italiaanse schilders. In een van de zalen hangen tal van drukken van kaarten van gebieden die hij overwonnen had. Op de kaart van Brabant (sic) staat zelfs de plaats Mechelen vermeld.
De basiliek
De basiliek maakt niet bepaald een warme indruk dat komt voor een gedeelte door het zwaar werkende graniet hoe slank de architect de kerk ook ontworpen heeft het maakt op mij een bedreigende indruk. Opvallend is wel dat de plafonds geheel voorzien zijn van schilderingen. Weer gemaakt door voornamelijk Italiaanse kunstenaars.
In een nevenruimte hangt een prachtig kruisbeeld van Benvenuto Cellini die naast beeldhouder ook bekend was als zilversmid. Aanvankelijk was de Christus geheel naakt maar dat vond Philips II toch iets te ruimdenkend dus is er eerst een doek omheen gewikkeld en later is die in marmer omgezet.
De zaal van de veldslagen
Er is een ruimte van ca. 60 meter lang die de zaal van de veldslagen heet. Aan de ene kant ziet men één grote muurschildering van de overwinning op de Moren en aan de andere kant de veldslagen met de Fransen. Aan de voor- en achterkant zijn nog muurschilderingen van vlootoverwinningen. Opvallend vond ik dat de op de muurschildering van de strijd met de Moren er geen enkele Spaanse soldaat sneuvelt terwijl de Moren achter elkaar om zeep geholpen worden. Het is een imponerende ruimte. Zeker als je bedenkt dat als je op audiëntie kwam bij Filips II je eerst door deze hele lange zaal moest lopen.
De crypte
Vervolgens ben ik in de hele grote crypte geweest. Er liggen daar tal van ‘infanates’ (prinsen die geen kroonprins waren) en andere aangetrouwde koninginnen en prinsessen en prinsen. Vervolgens ga je een lang trap naar beneden en dan kom je in de crypte met de koningen (slechts één koningin). Het ziet er indrukwekkend uit.
De kapittelzalen
De kapittelzalen zijn volgehangen met kunst. En die kunst is niet van de eerste de besten: El Greco, Jeroen Bosch, Titiaan, Ribera, Tintoretto en veel Vlaamse meesters.
Er is een aparte zaal tijdelijk ingericht voor de onlangs gerestaureerde Christus aan het kruis met naast hem Maria en Sint Jan van Rogier van der Weyden. Het is een gigantisch groot paneel maar prachtig geschilderd en voor zover ik het beoordelen kan prachtig gerestaureerd.
Paleis van de Bourbons
Tot slot bezoek ik het paleis van de Bourbons. Na de successieoorlogen werd de troonopvolging bij de Vrede van Utrecht geregeld en dat leidde tot de inauguratie van een telg uit het geslacht Bourbon: Filips V. Daarmee kwam er een voorlopig einde aan de heerschappij van het geslacht van de Habsburgers.
Na ca. vijf uur vind ik het welletjes en vertrek ik. Omdat het bergafwaarts gaat, loop ik terug naar de bus. Ik ben er binnen een kwartier. Wegrijdend van de parkeerplaats schiet er plotseling een auto vóór mij uit een parkeervak. Ik stop met piepende rem en toeter en de chauffeuse schrikt zodanig dat ze net op tijd stil staat om erger te voorkomen. Ze is zo onder de indruk dat ze uitstapt om excuses te maken. Zou je zo iets nog in Nederland tegenkomen?
Ik rijd ongeveer 15 km terug naar het stuwmeer en ga nog even buiten zitten om te genieten van het uitzicht op de bergen èn om de dag te overdenken. Dan koken, eten, blog schrijven en nog wat lezen.
Ben je na dagenlang steden, musea, kerken enz. niet weer toe aan een wandeling en natuur?
Wel mooi dat je overnachtingsplekken meestal zo zijn dat de indrukken van overdag in alle rust kunnen bezinken
Nee, ik kan nog wel wat steden verdragen. Het leuke van de Spaanse steden vind ik dat ze allemaal zo een heel eigen karakter hebben. En wat zijn die steden prachtig! De natuur komt later wel weer.