Camperreis Griekenland dag 6: van Mpertoia naar Andritsena

De Tempel van Apollo Epikouros

Op de 6e dag van de camperreis Griekenland bezoek ik de Tempel van Apollo Epikouros. Voor de rest een rustige dag met aan het einde een prachtige overnachtingsplaats.

Gisterenavond nog lang kunnen lezen in  ‘Leven tot elke prijs’ van Kristina Sandberg. Een dikke pil maar zeer de moeite waard. Het duurt even voordat je aan de stijl gewend bent omdat de vertelperspectieven voortdurend wisselen. Het gaat over een Zweeds gezin in de jaren ’50 en met name om de echtgenote Maj. Ze is 20 jaar geleden op jonge leeftijd in het huwelijk gestapt en heeft een zoon en een dochter. Na enkele hoofdstukken wordt duidelijk dat haar hele leven in het teken van het gezin en het runnen van het huishouden staat, daarbij volkomen aan zich zelf voorbij gaand. De man met een alcoholprobleem wordt ontslagen en moet een eigen winkel beginnen hetgeen het alcoholgebruik niet vermindert.

Die winkel is gevestigd in een andere stad en het gevolg hiervan laat zich raden: vriendin en huwelijk onder druk. De dochter, een eenzaam studje, ontgroeit het gezin langzamerhand in intellectueel opzicht en de zoon woont al jong samen met een vriendin. Maj ervaart dat ze alles aan het verliezen in en weet niet goed hoe ze een wending aan haar leven moet geven. Ik ben tot de helft gevorderd, dus ik weet niet hoe het afloopt. Maar de beschrijvingen, de twijfels van Maj en het zich wanhopig vastklampen aan haar huishoudelijke taken in de hoop dat dat een oplossing zal bieden is fenomenaal beschreven.

Elektriciteitsproblemen

Ik wordt vroeg, zo rond 06.00 uur wakker gezongen door een bont koor van vogels die in het bos van mijn overnachtingsplaats wonen. Ik sta op en zet de boiler aan. Na een half uur wil ik me scheren maar dan valt ineens alle elektriciteit uit. Heb ik weer. De gebruiksaanwijzing biedt geen uitkomst omdat die alleen ingaat op de storingen in de deelsystemen. Dus, zo redeneer ik zelf, als het de deelsystemen niet zijn (want alles is uitgevallen) dan moet het wel het gehele systeem zijn. Dus beginnen te speuren bij het begin van de keten: de zware huisbatterij.

Al spoedig vind ik de oorzaak van het probleem: de moer van de accu waar 4 kabels aan bevestigd zijn is waarschijnlijk los getrild waardoor de kabels een wisselend contact met de accu maken. Ik draai de moeren aan en het hele systeem werkt weer. Ik apetrots en voel me een volleerd elektricien. Maar dat zegt niet zo veel omdat ik dat gevoel ook heb als er thuis een zekering doorslaat en ik met het weer inschakelen van de zekering ook de zaak weer opgelost heb.

Daarna ontbijten en weggereden naar Andritsena  om daar in de buurt (Bassae) de tempel van Apollo Epikouros te bezoeken. In Andritsena aangekomen wil ik gaan tanken maar het betreffende benzinestation heeft net zijn laatste liters diesel verkocht. Pas in de avond wordt de dieseltank bijgevuld. Ik vraag waar het volgende benzinestation is maar dat is veel verder weg gelegen dan ik met de benzine in mijn tank aankan. Ik zal dus in de buurt wel wat kunnen doen maar moet wachten tot de avond.

Het moet ook altijd zo zijn: Normaliter liggen de benzinestation op maximaal 15 km van elkaar en juist nu is het dichtstbijzijnde volgende station 40 km ver verwijderd. Weer wat geleerd met betrekking tot het bijvullen van de benzine. Waarschijnlijk een reactie op de gewoonte van mijn moeder om al zo snel mogelijk een benzinestation te zoeken als de tank nog half vol zat hetgeen met veel stress gepaard ging.

De tempel van Apollo Epikouros

Bij de tempel aangekomen merk ik dat ik zowat de enige bezoeker ben. Überhaupt merk ik dat het toeristenseizoen nog lang niet begonnen is. Het is doodstil op de wegen en het is slechts zelden dat je een tegenligger tegenkomt. Dat leidt bij de Grieken tot een volgens mij wat roekeloos gedrag. Ik doe dus maar extra voorzichtig en snij bochten niet af om botsingen te voorkomen. Één botsing vind ik wel genoeg deze reis.

De tempel Apollo Epikouros die al jaren onder auspiciën van de Unesco in restauratie is, is volkomen overdekt door een werkelijk enorme tent. Het is niet mooi maar wel effectief. De tempel ligt hoog op een heuvel (1.100 m) en er is vrij spel voor regen en wind dat er niet alleen voor zorgt dat de broze resten verder eroderen maar er tevens de oorzaak van is dat de grond onder de fundamenten langzaam aan het wegspoelen was. Die processen zijn nu gestopt dankzij deze overkapping.

Aan de voorkant (of achterkant?) is het oude, nog niet gerestaureerde, deel te zien. Duidelijk is dat door het wegspoelen van de grond de zuilen aan het wegzakken zijn. Dat geldt met name voor de buitenkant van de tempel. De binnenkant heeft daar minder onder te lijden. Aan de andere kant van de tempel is goed het verschil te zien tussen de oude en de gerestaureerde tempel. Vreemd dat de meeste bezoekers alleen het voorgedeelte bekijken. Ook is duidelijk te zien dat t.b.v. de restauratie de zuilen een voor een verplaatst worden met in de tent ingebouwde kranen om daarna de fundamenten te verstervingen. De  oude zuilen staan als het ware geparkeerd naast de tempel.

Er zijn wat video’s beschikbaar die het restauratieproces verduidelijken. Heel boeiend. Ik heb ze niet op youtube kunnen vinden maar hier zijn twee video’s die ook enig inzicht geven. Één over de huidige stand van zaken en een 3-D model van hoe het er oorspronkelijk uitgezien moet hebben. Thuis zal ik de verwijzing naar youtube opnemen. Buiten de tempel liggen alle gevonden onderdelen gesorteerd op rijen bijeen om later weer in het gerestaureerde gebouw opgenomen te worden. Het deed mij denken aan de tempels van Prambanan op Java waar ook op grote velden de onderdelen uitgesorteerd lagen te wachten op restauratie (ook een Unesco project).

Het zal nog enkele jaren duren voordat de hele restauratie afgerond zal zijn. Dan rest nog de grote vraag of de marmeren gevelstukken, die lang geleden door Engeland meegenomen zijn naar het British Museum, of die terug’geschonken’ gaan worden om in de tempel weer opgenomen te worden. De teksten rond de restauratie zwijgen daar diplomatiek over. Engeland is meestal niet zo gul met het teruggeven van de vroeger geroofde kunstschatten. Geen lid meer zijn van de EU zal het proces niet vereenvoudigen.

Na ruim twee uur weer vertrokken. Erg boeiend om te zien met hoeveel zorg deze restauratie met name door jonge mensen wordt uitgevoerd Ik rijd een beetje verder naar beneden om aan de kant van de weg met een prachtige berm, koffie te zetten en met het schitterend uitzicht op te drinken in de nieuwe C&G-stoel. Hij bevalt prima!!!

Daarna weer teruggereden naar Andritsena om te vragen of er toch niet een benzinestation dichter in de buurt te vinden is. Ik rijd langs het eerste benzinestation en zie dat er net een grote tankwagen naar binnen rijdt. Het is pas 15.00 uur. Op mijn vraag of daarmee de diesel wordt aangevuld antwoordt een jonge man dat dat het geval is maar dat het nog wel even kan duren. In de tussentijd kan ik wachten en wat drinken. We komen in gesprek en uit zijn goede Engels leid ik af dat hij (en zijn zuster) goed opgeleid zijn. Ik weet alleen niet in wat.

Maar hier wordt het noodlot van de jonge generatie in de zuidelijke landen schrijnend duidelijk. Er is geen werk beschikbaar en waar wel werkplekken vrijkomen valt er aan te twijfelen of deze eerlijk opgevuld worden. Zijn vader is een paar jaar geleden overleden en nu runt hij het kleine benzinestation samen met zijn zuster en zijn moeder op de achtergrond. Daarnaast runt hij een eenmans taxibedrijf.

Pijnlijk om te zien hoe jeugdige ambities de grond ingeboord worden door macro-economische ontwikkelingen. Ik probeer voorzichtig te vragen hoe hij tegen de hervormingen aankijkt. Hij blijkt niet haatdragend te zijn en is reëel genoeg om toe te geven dat het niet langer door kon gaan zoals dat voor de crisis ging. Sommige maatregelen zijn goed. Van sommige maatregelen betwijfelt hij of ze effect zullen hebben. Maar er moet iets gebeuren. Zuur uiteraard dat de jongere generatie daar nu het slachtoffer van wordt. Zijn stemmingen schieten heen en weer tussen begrip en woede. Ik kan het me voorstellen. De naam Dijsselbloem heb ik maar niet genoemd.

Ik denk er nog wat verder over na. Wat moet dit land de laatste 10 jaar toch een ongelooflijke ontwikkeling doormaken. Eeuwenlang weinig veranderd en heel geleidelijk en sinds 2008 komt alles in een stroomversnelling en bemoeit de hele wereld zich er mee door de toenemende verbinding tussen staten en de globalisering. Het trof mij als een slag in het gezicht toen ik gisteren bij het vastlopen in het dorp, een van de oude dames plotseling in haar zak zag grijpen en daar druk tikkend op haar mobieltje een telefoongesprek begint. Een grotere tegenstelling tussen de in zwart geklede traditie en de glimmende moderniteit kan ik me niet voorstellen. Een ontroerend anachronisme zonder weerga.

Met volle tank en na volledige controle van alle vloeistoffen keurt de benzinestationshouder mijn auto goed, zorgt er voor dat ik veilig de weg op kan rijden en zwaait me weg.

Het is inmiddels al 16.00 uur. Of toch 15.00 uur? De verschillende klokken geven een andere tijd aan. Ik was vergeten dat het tijdsverschil een uur bedraagt dus sommige klokken moet ik  met de hand bijstellen. Alles weer bij de tijd nu.

Overnachtingsplaats nabij Linistena

Ik wil nog een waterval in de buurt bezoeken voor het einde van de dag. Maar die blijkt onvindbaar te zijn. Dan maar niet. Navraag in een dorp levert niets op. Niemand spreekt Engels en mijn talent om een waterval na te bootsen is ontoereikend. Slechts onthutste blikken beantwoorden mijn show.

Ik zoek een overnachtingsplek langs een heel stille weg met een prachtig uitzicht en doodstil. Vogelgeluiden, de wind en klokken van geiten verbreken de stilte. Hier houd ik het wel een nacht uit. Ik heb alleen minimale telefoonverbinding dus het uploaden van het verslag zal wel niet goed lukken vanavond. Morgen dan maar. Nu eerst maar genieten van het uitzicht en het mooie weer met een lekker koel briesje.