Camperreis Griekenland dag 36; van Haslach naar Donaustauf

Mauthausen

Op de 36^e dag van de Camperreis Griekenland heb ik na drie lange reisdagen een korte reisdag ingevoegd. Ik heb in de ochtend  de KZ-gedenkplaats Mauthausen bezocht en ben in de middag naar Donaustauf doorgereisd.

Gisterenavond toen ik op het internet informatie aan het opzoeken was over Linz, dat ik in de ochtend wilde bezoeken, zag ik dat niet ver van Lintz de gedenkplaats is ingericht van het concentratiekamp Mauthausen. Moeilijke afweging. Maar ik kies er tenslotte voor om naar Mauthausen te rijden. Maar voordat ik vertrek maak ik eerst een heel korte wandeling vanaf de overnachtingsplaats langs een snelstromende rivier om te voelen, na drie reisdagen zonder al te veel lichaamsbeweging, of mijn spieren het nog doen. Ze deden het.

Daarna de korte afstand naar Mauthausen gereden. Het is een mooi traject dat gedeeltelijk langs de Donau en door het centrum van Lintz gaat. Lintz lijkt mij een mooie stad. Maar ik heb voor Mauthausen gekozen.

Het concentratiekamp Mauthausen ligt op een hoge heuvel naast een steengroeve waar dwangarbeid verricht moest worden iets buiten het dorp. Het kamp had de status van Lagerstufe III hetgeen wil zeggen dat het kamp het hardste strafregime kende binnen het nationaalsocialistische kampsysteem. Gedurende het bestaan van het kamp zijn 190.000 mensen naar dit kamp gedeporteerd onder wie veel Nederlanders. Ten minste 90.000 gevangenen zijn er vermoord waarvan de helft gedurende de laatste vier maanden voor de bevrijding van het kamp toen het kamp overbevolkt was en er als gevolg daarvan door de kampleiding panische maatregelen werden genomen.

Ik voelde me er ongemakkelijk bij, en heb het dan ook nagelaten, om er foto’s te maken. Zo net heb ik meerdere keren geprobeerd om mijn ervaringen onder woorden te brengen maar beelden en woorden schieten te kort om recht te doen aan het leed dat er in de periode 1938-1945 aangericht is. Ik laat het hier dan ook bij. Later zal ik wel zien of ik een goede link op internet kan vinden of tot een adequate tekst kan komen.

Wel wil ik vermelden dat de gedenkplaats een goede indruk geeft van het barbaarse systeem en het dagelijks leven in het kamp. Omdat het totaal niet druk was kon ik alles goed op me in laten werken. Voor zover dat natuurlijk menselijkerwijs mogelijk is. Die indruk krijg je door het bezoeken van de verblijfsbarakken, het kerkhof, de gevangenis, de ziekenboeg, de gaskamer, het lopen langs het hek en de indrukwekkende ruimte van de namen waar het me net allemaal een beetje te veel werd.

De werkelijk uitstekende tentoonstelling die georganiseerd is bestaat uit een parallelle geschiedenis. Enerzijds de organisatie van het werkkamp. Anderzijds de persoonlijke verhalen en documenten van de gevangenen. Het knappe van de gedenkplaats, vind ik, dat degenen die de plaats ingericht hebben, vermeden hebben om naar het sensationele te neigen maar in staat zijn geweest om volgens mij een volstrekt maar dan ook volstrekt integer beeld te scheppen. Heel knap dat een heel groot compliment waard is. Ik raad iedereen aan die er ooit in de buurt komt een bezoek te brengen. Het is geen leuk museum maar door de integere presentatie is het allemaal goed te verwerken.

Daarna doorgereisd naar Donaustauf. Onderweg ontkom je er niet aan om nog lang na te denken over het bezoek aan Mauthausen. En daarbij besef ik eens te meer dat ik en mijn generatiegenoten ongelooflijk veel geluk hebben gehad dat ze in vrede en welvaart opgegroeid zijn. Geen oorlogsgeweld aan den lijve ondervonden te hebben. Honger was onbekend. Geen geliefden door systematisch geweld te hebben zien omkomen enz. Een situatie die zo uniek is maar waarvan we ons ook zo weinig rekenschap geven.

Om ca. 18.30 uur in Donaustauf aangekomen. Een stille overnachtingsplek aan de rand van het dorp gevonden. Morgen de laatste dag.