De Murales van Orgosolo

Op de tiende dag van de camperreis Sardinïe reis ik door het mooie Parco Nazionale del Golfo di Orosei e del Gennargentu en begin ik met een bezoek aan Orgosolo dat bekend staat om zijn muurschilderingen: een verpletterende indruk!

Orgosolo

Als ik wakker word en ontbeten heb denk ik dat het een beetje een lala-dag wordt. Ik heb er in ieder geval geen hoge verwachtingen van. Maar zoals zo vaak het geval is bij mij blijkt het tegenovergestelde het geval te zijn. Nadat ik ontbeten heb en de camper aan kant gebracht heb vertrek ik van deze mooie overnachtingsplek, onder begeleiding van het geklepel van de bellen van de geiten, naar Orgosolo een paar kilometer verderop. Hier wil ik de muurschilderingen bekijken waarvoor dit dorp bekend staat. Orgosolo

Als ik op het dorpsplein aankom zit er een groepje jongeren te geiten. Ze zien mijn camera en vragen me een foto van een meisje met haar vriend te maken. Het meisje wil dat niet en duwt haar vriend opzij. Zelf heeft ze geen bezwaar om een foto te laten maken maar als ik wil afdrukken verschijnt de vriend met zijn gezicht in het hoekje van mijn zoeker. Staan ze er toch samen op. Hilariteit. Duimen omhoog. Altijd hetzelfde.

Orgosolo

Op de parkeerplaats van het dorp aan het begin van de Corso Republica staat een huisje waar je een audioguide kunt huren. Ik wordt in goed Engels te woord gestaan en mij wordt uitgelegd dat de audio-guide betrekking heeft op bijna 80 van de muurschilderingen (mureales). In het hele dorp zijn er veel meer. Ik krijg een kaart mee met foto’s van de muurschilderingen die corresponderen met de nummers op de audio-guide.

Wat je over de murales vooraf moet weten

Het gebied waar Orgosolo in gelegen is, is altijd een beetje anarchistisch gebied geweest. En volkomen indenkbaar omdat de kleine dorpen in het verleden vrijwel continu onder druk stonden van een corrupte overheid en er geen enkele belangstelling was voor de plaatselijke omstandigheden. Tot ver in de jaren vijftig van de vorige eeuw heeft de bevolking zich niet veel aangetrokken van nationale voorschriften en heeft het eigen recht een belangrijke plaats ingenomen. Tot ergernis van de regionale en nationale overheid die tal van sancties verzonnen om de bevolking onder de knie te krijgen. Maar het opstandige vuurtje bleef smeulen.

De jeugd neemt het voortouw in handen.

Een jeugdvereniging in het dorp is samen met de kunstdocent en kunstenaar Francesco Del Casino, afkomstig uit Siena, tot de conclusie gekomen dat de regels die gesteld werden door vaak corrupte overheden een weerwoord verdienden.

Murales Orgosolo

Problemen als weiderechten, bosbrandgevaar, waterschaarste, mislukte ontwikkelingspolitiek en militaire aanwezigheid op het eiland kwamen aan bod. Maar ook nationale en internationale onderwerpen kregen belangstelling. De leerlingen maakten papieren posters over die onderwerpen en plakten die aan de muren van het dorp.

Maar natuurlijk, na de eerste regenbui waren die verdwenen. Op instignatie van Del Casino werd besloten om deze protesten duurzamer te maken door die protesten als fresco’s op de huizen van het dorp aan te brengen waarbij Del Casino een grote rol speelde. Na enige tijd schaarde de volwassenen zich vrijwel geheel achter het initiatief van de jeugd.

Uiteindelijk hebben zich meerdere kunstenaars aangesloten bij deze beweging. Maar Del Casino bleef de grote inspirator. Opvallend is dat de meeste murales een duidelijk kubistisch karakter hebben. Picasso is in veel muurschilderingen terug te herkennen. En hoewel de kunstenaars niet de meest bekende kubisten zijn maakt hun werk wel veel indruk en zijn ze vaak heel goed gemaakt.

Een wandeling langs de murales

Ik loop langs de eerste murales met enige afstand naar de kunstwerken te kijken. Maar ik raak er steeds meer van in de ban. Vrijwel alle murales zijn heel expressief. De woede, de verontwaardigheid, de angst, het verdriet het knalt van de muren af. Niet alleen de beelden maar ook de teksten.

Murales Orgosolo

Zoals gezegd gaat het niet alleen om lokale of regionale problemen. Ook wordt niet geaarzeld om aandacht te besteden aan wereldgebeurtenissen en men is niet zuinig om in beeld en woord daar een oordeel over te vellen: de Vietnam oorlog, de militaire dictatuur van Pinochet, het bloedig neerslaan van de opstand op het Tienamin plein in China, de apartheid in Zuid Afrika. Geen probleem is te groot om aangepakt te worden op de muren van Orgosolo. Ik raak er steeds meer van in de ban en het ontroert mij uiteindelijk zeer. Er komen veel thema’s aan bod: regionale problemen, internationale  problemen, het gewone leven in Orgosolo, corrupte politici, enz.

Waaarom de murales mij raken

Als ik weer  bij het vertrekpunt terug ben om mijn audio guide in te leveren praat ik nog even met de betreffende medewerker over mijn  ervaringen. Ze vraagt mij deze ervaringen te delen op social media. Ik zeg haar toe dat ik op mijn blog er uitgebreid aandacht aan zal besteden. Als waardering krijg ik een stel oortjes mee.

Als ik wegloop naar de camper loopt er een man achter mij aan die in perfect Engels vraagt of hij mij een vraag mag stellen.  Natuurlijk mag dat. Hij stelt voor mij te trakteren op een espresso op het pleintje en rustig te praten over mijn ervaringen. Genietend van een werkelijk uitstekende espresso geeft hij heel voorzichtig aan dat hij bij de kiosk mijn verhaal heeft gehoord en dat het hem duidelijk was dat het bezoek mij zeer geraakt heeft. Hij wil niet al te persoonlijk worden en hij heeft er respect voor als ik niet wil antwoorden maar toch wil hij weten wat mij zo raakt.

Murales Orgosolo

Het antwoord is eenvoudig: Op nog geen kilometer lange straat wordt een hele geschiedenis vol regionale, nationale en internationale ellende van de laatste 50 jaar over je uitgestort. En dat met zo een grote expressie dat je wel van beton moet zijn om daar niet van onder de indruk te raken. Dat is de pessimistische kant van het verhaal. Maar er is ook een optimistische kant aan het verhaal. Het doet mij heel veel dat nu nog steeds veel jongeren de traditie van de murales in stand houdt en nadenkt over de geschiedenis en daar vorm aan geeft. Veel jongeren werken met de kunstenaars aan steeds weer nieuwe murales. Dat vind ik heel hoopgevend.

De collega van Del Casino

De man die mij aansprak was leraar op de middelbare school waar eerder ook Del Casino werkzaam was. Del Casino is inmiddels weer teruggekeerd naar zijn geboortestad Siena maar iedere zomer komt hij terug om met de leerlingen weer een nieuwe murale toe te voegen en waar mogelijk oude te herstellen.

Orgosolo

Hij herkent de tweeslachtigheid in mijn gevoelens en benadrukt vol vuur hoe belangrijk het is dat er goed en betrokken onderwijs gegeven wordt. Als hij hoort dat ik ook in het onderwijs gewerkt heb vind hij dat het tijd wordt voor een nieuwe espresso; nu een doppio.

Op weg naar de overnachtingsplaats

We praten nog wat door maar dan moet ik vertrekken en moet hij weer aan de slag. Met een fikse omarming nemen we afscheid en rijd ik het vervolg van de route. Maar het bezoek houdt mij zo zeer bezig dat ik de camper aan de kant zet om alles nog eens goed de revue te laten passeren.

Ik besef dat ik dit bezoek vanavond niet zomaar in een uurtje op papier kan zetten. Ik zal als ik thuis ben de teksten uitbreiden met relevante links.

Delen met je netwerk?
(Visited 248 times, 1 visits today)