Dag 13: Van Borgo Malfitana naar Bosco di Malabotta

Terug in de Middeleeuwen

Vandaag rijd ik naar het mooie kleine centrum van de middeleeuwse stad Montalbano Elicona. Vervolgens eindig ik mijn dag in het Bosco di Malabotta waar een hoogvlakte ligt met bizarre rotsformaties. (111 km).

Het weer en de weg: bar slecht

Was Castiglione di Sicilia niet bereikbaar vanwege ingestorte wegen. Het is nu eenmaal niet zo in Sicilië dat je met een korte omweg het gewraakte punt kunt omzeilen. Het kost je meestal een omweg van enkele tientallen kilometers. De vele scheuren in de lengterichting van de weg doen vrezen dat bij nog meer regen de ondergrond verder zal eroderen en gedeeltes van wegen zullen instorten. Wegwezen dus. Castiglione di Sicilia kan ik ook nog op de laatste dag van de reis bezoeken op weg naar de ferry.

Het is bar en boos. Het zicht is slecht en de ruitenwissers staan continu in de hoogste versnelling heen en weer te zwiepen en dan nog kunnen ze niet al het water verwerken. Langzaam en voorzichtig rijden dus. Maar ook bij dit barre weer blijft het een boeiend gebied.

Aan de noordkust aangekomen knapt het weer behoorlijk op. Er is zelfs een stralend blauwe hemel. Vanaf de kust trek ik weer naar het zuiden het Nebrodi gebied in. Twee plaatsen staan op de agenda: Montalbano Elicona en het natuurpark Bosco di Malabotta met grillige rotsformaties.

De route naar Montalbano is niet helemaal goed uitgezet door mij en ik rijd me een beetje klem in het daarvoor liggende dorp. Maar zoals gebruikelijk zijn er twee oudere inwoners die mij weer goed uit het dorpje loodsen en mij uitleggen hoe ik beter een nieuwe route kan nemen.

De wegen zijn heel erg slecht. Ze zijn opgelapt met -tig soorten asfalt of kiezel. En het credo, als variant op een Amerikaans gezegde, luidt dan ook: If it ain’t broke completely, don’t fix it.

Het geldt eigenlijk voor het hele wegennet. De autostrada’s zijn goed te berijden maar daarbuiten verschilt het niveau van de verkeerswegen heel sterk. De foto maakt het duidelijk en daarbij moet vermeld worden dat dat op lange na niet het slechtste voorbeeld is.

De ongelijkheid in Italië

Het valt überhaupt op dat de armoede in Zuid Italië en dus zeker op Sicilië veel schrijnender is dan in het noorden van Italië. De verdeling van rijksmiddelen is volkomen gepolitiseerd en het rijke noorden wil nauwelijks investeren in het armere zuiden. Er gaan zelfs bij radicale partijen stemmen op om Noord Italië af te laten scheiden van Zuid Italië.

Naast het idee dat het vanuit sociaal standpunt een onzalig idee is, is het ook nog eens een slecht idee om Zuid Italië niet op te stuwen in de vaart der volken. Alle halfbakken investeringen van dit moment zijn verloren geld. Het pakt de problemen niet fundamenteel aan en verhoogt het wederzijds wantrouwen tussen Noord en Zuid. Ik vrees dat het nog lang zal duren voordat dat besef gemeengoed wordt. Symbool staan daarvoor het slechte wegenonderhoud dat niet meer voorstelt dan wat oplap werk.

Maar laten we eerlijk zijn in Nederland speelt het op bescheidener niveau ook een rol. Stelselmatig zijn sommige gebieden in Nederland verwaarloosd: Oost Groningen, delen van Zeeland, de oostelijke mijnstreek. Uit een recente studie blijkt dat de welvaart hier beschamend laag is: weinig hoog opgeleiden, slechte gezondheidszorg, te weinig werkgelegenheid en een lage sterfteleeftijd. Er wordt beterschap beloofd.

Montalbano Elicona

Via een prachtige route maar een hele slechte weg kom ik uiteindelijk in Montalbano Elicona aan, een bescheiden provincieplaats die er op het eerste gezicht niet heel aantrekkelijk uitziet.

Maar als ik de geplande wandeling loop door de oude binnenstad lijkt het of hier de tijd heeft stilgestaan. Een gave binnenstad die je doet wanen in de middeleeuwen te verkeren. Geen enkel nieuw huis te vinden maar precies zoals het waarschijnlijk 600 jaar geleden ook was. Inmiddels blijkt er een bescheiden restauratieprogramma van start te zijn gegaan maar er zijn nog honderden woningen die nog niet in dat programma zijn opgenomen.

Boven in het stadje is ook nog een gerestaureerd kasteel te vinden: toekomstige trekpleister voor de toeristen. Maar er moet nog veel gedaan worden. Het valt me namelijk op dat in veel kerken en andere monumenten de kunstwerken die er ooit deel van uit maakten inmiddels naar musea zijn verplaatst waardoor die monumenten aanzienlijk in belang inboeten.

Grimmige rotsformaties

Ik loop ongeveer 2 uur door dit mooie stadje en rijd daarna nog geen 10 kilometer verder naar het Bosco di Malabotta dat eigenlijk helemaal geen bos is maar een verzameling bizarre rotsformaties. Ik wil daar nog een wandeling maken zo aan het einde van middag maar een razende hagelbui weerhoudt me er van.

Dan maar vroeg koken en blog schrijven. Bij het lezen daarna van de korte verhalen van Luigi Pirandello herken ik ineens een verhaal. En het valt me te binnen dat jaren geleden de gebroeders Taviani vijf verhalen van Pirandello prachtig verfilmd hebben: Kaos. Een reden te meer voor jullie om deze verhalenbundel van hem te lezen: wat een stijl, wat een menselijk inzicht, wat een beschouwend vermogen en wat een onderkoelde humor.